Ngân hàng Anh (BOE) là một trong những ngân hàng trung ương lâu đời nhất và quyền lực nhất trên thế giới. Vậy, chính xác thì “BOE là gì” và tổ chức này đóng vai trò như thế nào trong việc định hình nền kinh tế Vương quốc Anh cũng như thị trường Forex toàn cầu? Hãy cùng GenZ Đầu Tư tìm hiểu nhé!
BOE là gì?
BOE là viết tắt của Bank of England (Ngân hàng Anh), một trong những ngân hàng trung ương lâu đời và có ảnh hưởng nhất trên thế giới. Thành lập vào năm 1694, BOE đóng vai trò là cơ quan quản lý tiền tệ chính của Vương quốc Anh, chịu trách nhiệm điều hành chính sách tiền tệ, phát hành tiền giấy và duy trì sự ổn định kinh tế của quốc gia. Được mệnh danh là “Old Lady of Threadneedle Street”, BOE không chỉ là biểu tượng tài chính của Anh mà còn có sức ảnh hưởng sâu rộng đến thị trường tài chính toàn cầu, đặc biệt là thị trường Forex.
Ngân hàng này hoạt động độc lập với chính phủ ở một số khía cạnh, nhưng vẫn phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính Anh để đảm bảo các mục tiêu kinh tế dài hạn được thực hiện. BOE hiện đại không chỉ quản lý lãi suất và lạm phát mà còn giám sát hệ thống ngân hàng, đảm bảo tính thanh khoản và ổn định tài chính trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động.
Lịch sử hình thành và phát triển
Bank of England được thành lập vào ngày 27/07/1694, trong bối cảnh nước Anh cần một giải pháp tài chính để hỗ trợ chiến tranh chống Pháp. Ý tưởng về BOE xuất phát từ một thương gia người Scotland tên là William Paterson, người đã đề xuất thành lập một ngân hàng trung ương để huy động vốn thông qua việc phát hành trái phiếu chính phủ. Chính phủ Anh khi đó đang gặp khó khăn tài chính nghiêm trọng sau nhiều năm chiến tranh, và BOE ra đời như một công cụ để vay tiền từ công chúng.
Ban đầu, BOE là một tổ chức tư nhân với các cổ đông là những nhà đầu tư góp vốn. Chỉ trong 12 ngày, ngân hàng đã huy động được 1,2 triệu bảng Anh (một con số khổng lồ vào thời điểm đó) và bắt đầu hoạt động tại một địa điểm thuê ở London. Năm 1734, BOE chuyển đến trụ sở chính thức tại phố Threadneedle, nơi nó vẫn hoạt động cho đến ngày nay.
Trong suốt hơn 300 năm lịch sử, BOE đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển quan trọng:
- Thế kỷ 19: BOE trở thành ngân hàng trung ương chính thức của Anh và được trao quyền độc quyền phát hành tiền giấy tại Anh và xứ Wales theo Đạo luật Ngân hàng năm 1844 (Bank Charter Act).
- Thế kỷ 20: BOE được quốc hữu hóa vào năm 1946 dưới chính phủ Lao động, đánh dấu bước chuyển mình từ một thực thể tư nhân sang một tổ chức thuộc sở hữu nhà nước. Điều này giúp BOE gắn kết chặt chẽ hơn với các chính sách kinh tế quốc gia.
- Năm 1997: BOE được trao quyền độc lập trong việc thiết lập lãi suất, một bước ngoặt lớn giúp ngân hàng này hoạt động hiệu quả hơn trong việc kiểm soát lạm phát và ổn định kinh tế.
Ngày nay, BOE là một trong những ngân hàng trung ương quyền lực nhất, cùng với Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Ngân hàng Nhật Bản (BoJ), tạo thành bộ tứ ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế toàn cầu.
Xem thêm: ECB là gì? ECB có những vai trò và chức năng gì trong kinh tế?
Cấu trúc của BOE
Thống đốc
Đứng đầu BOE là Thống đốc Ngân hàng Anh, người giữ vai trò lãnh đạo cao nhất và đại diện cho ngân hàng trong các vấn đề đối nội lẫn đối ngoại. Thống đốc được bổ nhiệm bởi Nữ hoàng (hoặc Nhà vua) theo đề xuất của Thủ tướng và Bộ trưởng Tài chính, với nhiệm kỳ kéo dài 8 năm (có thể gia hạn một lần). Đây là vị trí mang tính biểu tượng và có quyền lực lớn trong việc định hướng chính sách tiền tệ.
Vai trò của Thống đốc:
- Chủ trì các cuộc họp của Ủy ban Chính sách Tiền tệ (MPC).
- Đại diện BOE trong các diễn đàn quốc tế, chẳng hạn như G20 hoặc IMF.
- Đưa ra các quyết định chiến lược và giám sát toàn bộ hoạt động của ngân hàng.
Các Phó Thống đốc
Hỗ trợ Thống đốc là các Phó Thống đốc, thường có từ 3 đến 4 người, mỗi người phụ trách một lĩnh vực chuyên biệt. Họ được bổ nhiệm với nhiệm kỳ 5 năm và đóng vai trò quan trọng trong việc điều hành các hoạt động hàng ngày của BOE. Hiện tại, BOE có các vị trí Phó Thống đốc sau:
- Phó Thống đốc phụ trách Chính sách Tiền tệ: Tập trung vào việc thực thi các quyết định của MPC và quản lý lãi suất.
- Phó Thống đốc phụ trách Ổn định Tài chính: Giám sát các rủi ro hệ thống trong nền kinh tế và đảm bảo tính bền vững của hệ thống tài chính.
- Phó Thống đốc phụ trách Quy định và Giám sát Ngân hàng: Quản lý hoạt động của Cơ quan Quản lý Tài chính và Quy định (PRA), một nhánh của BOE.
- Phó Thống đốc phụ trách Thị trường và Ngân hàng: Chịu trách nhiệm về hoạt động thị trường tài chính và quản lý tài sản của BOE.
Các Phó Thống đốc không chỉ hỗ trợ Thống đốc mà còn tham gia vào các ủy ban quan trọng, đảm bảo sự phối hợp giữa các lĩnh vực khác nhau.
Ủy ban Chính sách Tiền tệ (Monetary Policy Committee – MPC)
MPC là trái tim của BOE trong việc quản lý chính sách tiền tệ. Ủy ban này họp 8 lần mỗi năm để quyết định lãi suất cơ bản (Bank Rate) và các biện pháp khác như nới lỏng định lượng (QE). MPC bao gồm 9 thành viên:
- 5 thành viên nội bộ: Bao gồm Thống đốc, 3 Phó Thống đốc (phụ trách Chính sách Tiền tệ, Ổn định Tài chính, Thị trường và Ngân hàng) và Kinh tế trưởng của BOE.
- 4 thành viên bên ngoài: Được bổ nhiệm từ các chuyên gia kinh tế độc lập bên ngoài BOE để đảm bảo tính đa dạng và khách quan trong quyết định.
- Quy trình hoạt động: MPC họp trong 2 ngày mỗi kỳ, thảo luận dữ liệu kinh tế như lạm phát, tăng trưởng GDP, tỷ lệ thất nghiệp, và các yếu tố toàn cầu. Quyết định được đưa ra bằng biểu quyết, và biên bản họp được công bố sau đó 2 tuần, ảnh hưởng mạnh đến thị trường tài chính.
MPC có quyền độc lập trong việc thiết lập lãi suất từ năm 1997, một thay đổi lớn giúp BOE kiểm soát lạm phát hiệu quả hơn.
Ủy ban Chính sách Tài chính (Financial Policy Committee – FPC)
FPC được thành lập vào năm 2013 với mục tiêu đảm bảo ổn định tài chính của Vương quốc Anh. Ủy ban này giám sát các rủi ro hệ thống trong hệ thống tài chính và đưa ra các biện pháp để ngăn chặn khủng hoảng. FPC có 13 thành viên, bao gồm:
- Thống đốc, các Phó Thống đốc, và một số quan chức BOE.
- Đại diện từ Bộ Tài chính và các chuyên gia độc lập bên ngoài.
- Nhiệm vụ chính: Đánh giá các rủi ro như bong bóng tài sản, nợ xấu, hoặc sự mất cân đối trong hệ thống ngân hàng. Đồng thời đưa ra các khuyến nghị hoặc chỉ thị cho các ngân hàng thương mại, chẳng hạn như tăng tỷ lệ vốn dự trữ.
FPC họp định kỳ 4 lần mỗi năm và công bố báo cáo ổn định tài chính, cung cấp cái nhìn sâu sắc về sức khỏe của nền kinh tế Anh.
Cơ quan Quản lý Tài chính và Quy định
PRA là một nhánh quan trọng của BOE, chịu trách nhiệm giám sát và quy định các tổ chức tài chính như ngân hàng, công ty bảo hiểm và các quỹ đầu tư lớn. PRA hoạt động dưới sự lãnh đạo của một Phó Thống đốc và có đội ngũ nhân viên riêng.
Mục tiêu là đảm bảo các tổ chức tài chính có đủ vốn và thanh khoản để chống lại rủi ro; bảo vệ người tiêu dùng và duy trì niềm tin vào hệ thống tài chính.
PRA phối hợp chặt chẽ với FPC để thực hiện các chính sách giám sát, đồng thời làm việc song song với Cơ quan Quản lý Tài chính và Hành vi (FCA), một tổ chức độc lập bên ngoài BOE.
Ban Điều hành
Court of Directors là cơ quan quản trị cao nhất của BOE, tương tự như hội đồng quản trị trong các công ty. Ban này chịu trách nhiệm giám sát chiến lược tổng thể, ngân sách và hoạt động nội bộ của BOE. Thành phần bao gồm:
- Thống đốc và các Phó Thống đốc.
- 9-12 giám đốc không điều hành (non-executive directors), được bổ nhiệm từ các lĩnh vực kinh doanh, học thuật hoặc tài chính để đảm bảo tính đa dạng.
Court họp hàng tháng và không can thiệp trực tiếp vào chính sách tiền tệ hay tài chính, mà tập trung vào quản lý hành chính và định hướng dài hạn.
Các phòng ban hỗ trợ
Ngoài các cơ quan chính, BOE còn có nhiều phòng ban chuyên môn hỗ trợ hoạt động hàng ngày:
- Phòng Phân tích Kinh tế: Thu thập và phân tích dữ liệu kinh tế để hỗ trợ MPC và FPC.
- Phòng Thị trường: Quản lý dự trữ ngoại hối và thực hiện các giao dịch tài chính cho chính phủ.
- Phòng Công nghệ và An ninh: Đảm bảo hệ thống vận hành trơn tru và bảo mật thông tin.
Mục tiêu và vai trò
Mục tiêu
BOE có hai mục tiêu chính được xác định rõ ràng:
- Duy trì sự ổn định giá cả: Đây là nhiệm vụ cốt lõi của BOE, với mục tiêu giữ lạm phát ở mức 2% theo chỉ số giá tiêu dùng (CPI). Nếu lạm phát vượt quá hoặc giảm dưới mức này quá xa, BOE sẽ điều chỉnh chính sách tiền tệ, chủ yếu thông qua lãi suất, để đưa nó trở lại mức mục tiêu.
- Hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và việc làm: Bên cạnh việc kiểm soát lạm phát, BOE cũng có trách nhiệm đảm bảo nền kinh tế Anh phát triển bền vững, giảm thiểu thất nghiệp và thúc đẩy sự thịnh vượng lâu dài.
Ngoài ra, BOE còn có mục tiêu thứ cấp là ổn định tài chính, đảm bảo hệ thống ngân hàng và các tổ chức tài chính hoạt động trơn tru, tránh các cuộc khủng hoảng như sự sụp đổ tài chính năm 2008.
Vai trò
BOE đóng nhiều vai trò quan trọng trong hệ thống tài chính Anh và toàn cầu:
- Quản lý chính sách tiền tệ: BOE sử dụng công cụ chính là lãi suất cơ bản (Bank Rate) để điều tiết lượng tiền trong nền kinh tế. Khi cần kích thích kinh tế, BOE có thể hạ lãi suất để khuyến khích vay và chi tiêu; ngược lại, tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát.
- Phát hành tiền tệ: BOE là cơ quan duy nhất được phép phát hành tiền giấy tại Anh và xứ Wales. Đồng bảng Anh (£) do BOE phát hành là một trong những đồng tiền mạnh và phổ biến nhất trên thị trường Forex.
- Giám sát tài chính: BOE chịu trách nhiệm giám sát các ngân hàng thương mại và tổ chức tài chính, đảm bảo chúng có đủ vốn và thanh khoản để hoạt động an toàn.
- Ngân hàng của chính phủ: BOE quản lý tài khoản của chính phủ Anh, xử lý các giao dịch tài chính và hỗ trợ huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu.
BOE có tác động như thế nào đến thị trường Forex?
Thị trường Forex là nơi giao dịch các đồng tiền toàn cầu, và đồng bảng Anh (GBP) là một trong những đồng tiền được giao dịch nhiều nhất, thường xuất hiện trong các cặp tiền như GBP/USD, GBP/EUR hay GBP/JPY. Chính sách và quyết định của BOE có ảnh hưởng trực tiếp và sâu rộng đến giá trị của GBP, từ đó tác động đến thị trường Forex theo nhiều cách:
- Quyết định lãi suất: Khi BOE tăng lãi suất, GBP thường tăng giá vì nhà đầu tư nước ngoài sẽ đổ tiền vào Anh để hưởng lợi từ lợi suất cao hơn. Điều này làm tăng nhu cầu đối với GBP trên thị trường Forex. Ngược lại, nếu BOE giảm lãi suất, GBP có thể mất giá do dòng vốn chảy ra ngoài, khiến các nhà giao dịch bán GBP để chuyển sang các đồng tiền có lợi suất hấp dẫn hơn.
- Biên bản họp của Ủy ban Chính sách Tiền tệ (MPC): MPC, cơ quan ra quyết định của BOE, họp định kỳ 8 lần mỗi năm để thảo luận về chính sách tiền tệ. Các biên bản họp hoặc phát biểu của thành viên MPC (như Thống đốc BOE) có thể làm thị trường biến động mạnh nếu hé lộ dấu hiệu thay đổi lãi suất hoặc chính sách nới lỏng định lượng.
- Chính sách nới lỏng định lượng (QE): Trong các cuộc khủng hoảng (như khủng hoảng tài chính 2008 hay đại dịch COVID-19), BOE có thể bơm tiền vào nền kinh tế bằng cách mua trái phiếu chính phủ. Điều này làm tăng cung tiền, thường khiến GBP giảm giá trên thị trường Forex.
- Dữ liệu kinh tế Anh: BOE không hoạt động trong chân không. Các quyết định của họ dựa trên dữ liệu kinh tế như lạm phát, GDP, tỷ lệ thất nghiệp… Khi các chỉ số này được công bố, thị trường Forex thường phản ứng mạnh, đặc biệt nếu dữ liệu làm thay đổi kỳ vọng về hành động của BOE.
- Tâm lý thị trường và sự kiện địa chính trị: Các sự kiện như Brexit (2016 – 2020) đã khiến GBP biến động dữ dội, và BOE phải can thiệp để ổn định đồng tiền. Những phát biểu hoặc hành động của BOE trong bối cảnh này có thể làm rung chuyển thị trường Forex toàn cầu.
Ví dụ: vào tháng 3 năm 2020, khi đại dịch COVID-19 bùng phát, BOE đã cắt giảm lãi suất xuống mức thấp kỷ lục 0,1% và triển khai QE trị giá hàng trăm tỷ bảng. Kết quả là GBP/USD giảm mạnh từ 1,30 xuống dưới 1,15 trong vài tuần, phản ánh sự nhạy cảm của thị trường Forex với chính sách của BOE.
Xem thêm: Kiến thức Forex
Kết luận
Qua bài viết này, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu “BOE là gì” và vai trò quan trọng của Ngân hàng Anh trong việc duy trì sự ổn định kinh tế và tài chính. Từ việc thiết lập lãi suất, phát hành tiền tệ đến giám sát hệ thống ngân hàng, BOE có ảnh hưởng sâu rộng đến thị trường Forex. Đối với GenZ, việc hiểu rõ về BOE và các chính sách của nó sẽ giúp chúng ta đưa ra những quyết định đầu tư thông minh hơn.
